Kontrola ZUS – reguły gry. Czy to ważne?

Z tego wpisu dowiesz się m.in.:

• jakie przepisy stosuje się w toku kontroli ZUS,
• gdzie szukać przepisów, które znajdują zastosowanie w Twojej sprawie,
• czy w toku kontroli ZUS masz tylko i wyłącznie obowiązki,
• czy działania osoby kontrolującej można zaskarżyć.

Kontrola ZUS jest prowadzona w oparciu o przepisy prawa. Wydaje się to oczywiste. W praktyce spotykam się jednak z wieloma przypadkami, w których zdarza się o tym zapominać. Dotyczy to zarówno Kontrolowanych, jak i ZUS.

Przyczyny

Przyczyny takiego stanu rzeczy bywają różne. Być może znajduje się wśród nich odformalizowana procedura kontaktu między Kontrolowanym i Zakładem. Inspektorzy, którzy reprezentują Zakład Ubezpieczeń Społecznych wykorzystują tu bowiem typowe narzędzia komunikacji. Oficjalnych pism w kontroli ZUS bywa niewiele. Kontrolujący zdecydowanie częściej niż np. urzędnicy skarbowi dzwonią do swoich kontrolowanych lub też wysyłają do nich maile. Praktyka ta ma swoje plusy i minusy. Będzie o nich mowa w kolejnych wpisach.

Skutki

Często bywa tak, że rutyna w kontakcie ZUS z Kontrolowanym oraz Kontrolowanego z ZUS powoduje, że procedurze zdarza się ucierpieć. Procedura służyć zaś ma m.in. temu, aby prawa, które przysługują Twojej Firmie były przestrzegane. W relacjach z ZUS jest to szczególnie istotne, gdyż naruszenia proceduralne, które przemilczy się w toku kontroli są na dalszych etapach sprawy trudne do wyprostowania i w rezultacie działają na niekorzyść Twojej Firmy.

Między innymi z tych względów warto wiedzieć, jakie przepisy stosuje się w kontroli ZUS. Dzięki temu łatwiej jest kontrolować poczynania Zakładu i w razie wątpliwości domagać się respektowania swoich praw. Już od samego początku masz możliwość skarżyć podejmowane wobec Twojej Firmy czynności. Czasami warto to robić.

Przepisy

Przepisy stosowane w kontroli ZUS znajdują się przede wszystkim w:

• ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych – piszę tu zwłaszcza o art. 86 i następnych tej ustawy,
• ustawie Prawo przedsiębiorców – chodzi w szczególności o art. 45 i kolejnych tej ustawy.

W zależności od specyfiki Twojego przypadku mogą znaleźć zastosowanie też inne przepisy. Te wskazane wyżej to jednak elementarz. Znajdziesz tam swoje prawa, ale i obowiązki. Warto więc mieć je pod ręką. Zwłaszcza, że kontrola na samym początku przebiega dość intensywnie.

Ryzyka

Oczywiście, ZUS ma obowiązek poinformować Cię o prawach i obowiązkach, które Ci przysługują. Tyle tylko, że w praktyce najprawdopodobniej otrzymasz kartkę formatu A4, na której znajdziesz listę stosowanych przepisów. Lista ta będzie dość długa, być może mało czytelna. Może być też tak, że będziesz mieć trudność z odniesieniem poszczególnych sformułowań prawnych do Twojej sytuacji.

Moim zdaniem jest to istotna bariera dla Kontrolowanego. Zwłaszcza, że ilość Twoich codziennych obowiązków nie maleje tylko z tego powodu, że ZUS zdecydował się skontrolować rozliczenia w Twojej Firmie.

Uczestnicząc w kontroli, której zasad nie znasz możesz nieświadomie, ale za to w dobrej wierze i z pełnym zaangażowaniem podjąć działania, które będą dla Ciebie szkodliwe.

Rozwiązanie

Nie zachęcam do tego, by od samego początku wytaczać względem ZUS najcięższe działa i skarżyć każdą możliwą czynność (choć czasami bywa to zasadne). Uważam jednak, że warto znać swoje prawa i od samego początku mieć świadomość tego, jak pozornie błahe czynności mogą wpływać na ewentualne dodatkowe składki do zapłaty. W wielu przypadkach Kontrolowani poznają zasady kontroli ZUS dopiero na etapie zastrzeżeń do niekorzystnego protokołu kontroli. Wtedy na skuteczną reakcję może być już jednak za późno.